Rok z nowym światem Sigmara

Mniej więcej rok temu zamieściłem na blogu tekst, w którym pisałem o swoich oczekiwaniach, nadziejach i wrażeniach związanych ze zniszczeniem starego świata Warhammera i pojawieniem się Age of Sigmar. Wpis okazał się bardzo popularny, nadal jest chętnie czytany, co tydzień notuje kilkadziesiąt nowych odsłon. Minęło jedenaście miesięcy. Z jednej strony - niezbyt dużo czasu. Z drugiej, wystarczająco, by pokusić się o krótkie podsumowanie obecnego stanu gry. Zatem, do rzeczy.

Zasady

Przepisy gry, dostępne za darmo, są krótkie, nie sposób z tym dyskutować. Cztery karteczki zawierać miały praktycznie wszystko, co potrzebne do gry. Z jednej strony, to prawda. Na tych niewielu stronach zdołano zebrać przepisy dość sprawnie działającego systemu gry. Brakuje, może, pewnego doprecyzowania niektórych aspektów, w czasie gry z pewnością pojawiają się też sytuacje, które trudno rozstrzygnąć posiłkując się tymi zasadami w sposób literalny, dosłowny. Szczerze powiem jednak, że niespecjalnie mi to przeszkadza w czasie rozgrywki. Po pierwsze, nie jest to wcale tak częste. Po drugie, w czasie gry, która jest dla mnie zabawą, nie mam specjalnej napinki na wygraną. Oczywiście, miło jest wygrać, miażdżąc wojska przeciwnika, nie muszę tego jednak osiągąć, borykając się z problemami w rodzaju mierzenia odległości od wystających broni. Poza tym, bądźmy szczerzy, w ile gier graliście, które nigdy i w ogóle nie mają podobnych problemów? Ja znam jedną, która kosztem przejrzystości językowej poszła w daleko idące objaśnianie sytuacji, mogących wystąpić w grze, jest dość abstrakcyjna i działa na - jednak - innym poziomie wyobraźni, niż Age of Sigmar. Mowa, rzecz jasna, o historycznej DBA. Ale nawet i w jej przypadku szczyty popularności osiągał nieoficjalny zestaw odpowiedzi i wyjaśnień, tłumaczących o co chodziło autorowi.

Gwoli ścisłości dodać należy, że czterokartkowe zasady nie są jednak wszystkim, co jest niezbędne do gry. Nie obędzie się bez opisów jednostek i formacji. Dane te, dotyczące wszystkich modeli wydanych przed ukazaniem się Age of Sigmar, dostępne są bezpłatnie. Informacje związane z nowymi modelami i figurkami pojawiają się też w White Dwarfie, kolejnych książkach prezentujących poszczególne frakcje i podfrakcje i produktach związanych z AoS - ale o tym ciut dalej. Nie obędzie się więc bez wydania trochę dodatkowej kasy - czy to na podręczniki, czy to na zakupy samych warscrolli w aplikacji Age of Sigmar na telefony, tablety i podobny sprzęt mobilny. Warto też zauważyć, że część danych na scrollach została zmieniona od momentu premiery - warto sobie je odświeżyć, pobierając ponownie.

Skoro wspomniałem już o książkach dodatkowych - zawierają one, oprócz zasad związanych z oddziałami, także nowe battleplany, czyli nic innego, niż scenariusze. Generalnie są one całkiem nieźle napisane, dają się zastosować nie tylko do opisywanych frakcji, są bowiem uniwersalne, wprowadzają też do rozgrywki ściśle określone cele, co likwiduje lub w znacznej mierze ogranicza problem "wielkiego kłębowiska figurek pośrodku stołu", na który często powołują się krytycy gry.

Jedyną rzeczą, której naprawdę mi brakuje, są punkty. Nie wiem nawet, czy z przyzwyczajenia, czy z wygody, niemniej jednak zdecydowanie wolę, gdy przed grą ustala się jakiś limit punktowy obu armii, obowiązują pewne ograniczenia ich kompozycji. Nie ma nic złego w radosnej nawalance całością posiadanych figurek, nie ukrywam jednak, że taki sposób zabawy mnie osobiście niespecjalnie cieszy. Dlatego z radością powitałem ogłoszone kilkanaście dni temu zmiany, jakie mają trafić do gry wczesnym latem tego roku. Chodzi o wprowadzenie dwóch nowych "sposobów grania" - pierwszy to zestaw przepisów porządkujących kwestie związane z graniem turniejowym, drugi zaś to system punktowy.

Czytaj też: Age of Sigmar - dwugłos o wrażeniach z gry.

Podsumowując, zasady niezmiennie oceniam na plus, a nawet odrobinę bardziej niż plus, dając kredyt zaufania wobec ogłoszonego systemu punktowego.

Świat

Skłamałbym, gdybym napisał, że jestem jego entuzjastą. Nie jestem i daleko mi do takowego. Nadal uważam, że świat Age of Sigmar jest sztampowy, płaski niczym klatka piersiowa zawodowej lekkoatletki, opierający się, co prawda, o znane i lubiane elementy świata, który był wcześniej, przetworzone jednak w sposób, który mi nie odpowiada.

Wygląd świata, jego historia, bohaterowie - nadal są dla mnie jedynie lekko i pospiesznie naszkicowanym podobraziem, niezbędnym do wydawania figurek. Bez bicia przyznam, że od paru miesięcy jedynie przerzucam nowości do gry, czytam jednak dużo recenzji i śledzę nowinki o kolejnych książkach - zarówno tych bezpośrednio związanych z grą, jak i fabularnych, z akcją osadzoną w jej świecie. Z tego co widzę, świat to wciąż niestrawna dla mnie mieszanka dziwnych pomysłów, nie mająca, poza paroma motywami i nazwami, nic wspólnego z przeszłością. Nadal liczę na to, że zostanie on wzbogacony, pojawi się w nim, w końcu, warstwa albo nawet i warstwy czegoś, co od biedy można nazwać "wiarygodnością". Kiedy czytałem o Starym Świecie, miałem, rzecz jasna, pełną świadomość jego fikcyjności. Ale fikcja ta oparta była na czymś wiarygodnym, czymś mającym ręce i nogi. Wiedziałem, że oprócz rycerzy Sigmara, wojowników Chaosu, zwierzoludzi, elfów i krasnoludów istniała biedota miejska i wiejska, arystokracja, chłopi, rzemieślnicy, mieszczanie. Ten świat żył. Miał coś, co powodowało, że był wiarygodny. Obecne uniwersum to tylko pretekst do pokazania wojowników Sigmara, Chaosu i kolejnych frakcji. Mało ciekawy, plastikowy, niczym sztuczne kwiaty do wstawienia w nagrobne wazony.

Czy pod tym względem coś się zmieni? Trudno powiedzieć, jestem jednak sceptykiem. Krążą pogłoski, że GW posiada plan wydawniczy związany z opowiadaniem historii nowego świata opracowany na jakieś pięć lat naprzód. Nie przypuszczam, by - jeśli nie zdarzy się coś naprawdę drastycznego - zmienili jego wizerunek. Gdzieś jednak, w głębi samego siebie i trochę wbrew samemu sobie myślę, że może chociaż tło Age of Sigmar stanie się bogatsze, nasycone wątkami, pełne rozpoznawalnych bohaterów, z którymi można się identyfikować. Obecnie jest to bieda. Bieda straszliwa.

Podsumowując, nie widzę zmian na lepsze, nie widzę też, specjalnie, możliwości zmian, jakie przypadłyby mi do gustu. Minus. Duży.

Figurki

Tu jest dobrze, a nawet bardzo dobrze. W tajemnicy powiem, że przekonałem się, stopniowo, nawet do wyglądu wojowników Sigmara. Im bardziej się im przyglądam, tym są ciekawsi i fajniejsi. To pewnie psychologiczny efekt przyzwyczajenia się do nowego;) Ale już całkiem poważnie, wśród nowych figurek, jakie wydano do Age of Sigmar, jest wiele takich, które naprawdę mi się podobają - to spora część Chaosu, który w cudowny - i na pewno zamierzony - sposób idealnie nadaje się też do czterdziestki (po drobnych modyfikacjach, oczywiście). To Żelazne Szczęki, które z nielicznymi wyjątkami bardzo mi się podobają - uważam je zresztą za najlepsze z dotychczasowych, nowych miniaturek. Nie przypadły mi do gustu tylko krasnoludy, ale nic nie poradzę - to nie są te krasnale, które pamiętam z czasów starego warhammera, ikoniczne, stereotypowe, żywcem wyjęte z armii Wayne'a Englanda. Niemniej jednak nawet i one pod względem technicznym stoją na bardzo, bardzo wysokim poziomie.

W przypadku figurek mam tylko jedną uwagę - scale creep, przyrost masy, wzrostu i generalnie wielkości miniaturek. Większość firm dawno odeszła już od skali 28 mm "heroic", czasem stosując tą nazwę li tylko z przyzwyczajenia. Trudno nawet ocenić, jaka jest obecnie skala produktów Games Workshop - oni sami, zapewne, określiliby to jako 32 mm "heroic", ja stwierdziłbym, że to 40 mm "heroic". W przypadku bohaterów i monstrów to nawet więcej, nowy Archaon na wierzchowcu jest, po prostu, monstrualny. Sam jeździec ma ładnych parę centymetrów, a jego demoniczny wierzchowiec... to już nie figurka do gry, to duży model wystawowy. Trudno mi wyobrazić sobie przewożenie tego giganta do gier towarzyskich... Obawiam się jednak, że od powiększających się figurek nie uciekniemy. Producenci mogą je znacznie bardziej zdetalować (wow, ma pieprzyk na sutku lewej piersi!), ale - jak sądzę - głównym powodem ich rośnięcia jest jednak coś innego. To ucieczka w przód przed domowym drukiem 3D. O ile jeszcze wydruk figurki 28 mm może się opłacać (przy cenach GW z pewnością się opłaca), to jednak domorosły druk takiego potwora całkowicie mija się z celem. Stąd też myślę, ba - jestem przekonany - że będzie coraz więcej takich "miniaturek", a ich rola w grze będzie rosła. Nie dość że heroic fantasy, to jeszcze bardzo duże heroic fantasy. Popatrzcie tylko zresztą na ostatnio wydane miniaturki Oruków. Ich jeźdźcy czegoś, co przypomina dzikie świnie skrzyżowane z wilkami, są naprawdę olbrzymi...

Z umiarkowanym niesmakiem przywitałem za to wydanie "nowych" modeli dla frakcji śmierci, przy czym zupełnie bez znaczenia jest tu fakt, że zbieram akurat te stwory. Powstanie kilku nowych rodzajów monstrów to zawsze powód do zadowolenia, ale zrobienie ich figurek dzięki pomieszaniu elementów już istniejących zestawów? Słabe. Bardzo słabe. Nie popieram i nie podoba mi się takie postępowanie. GW, nie idźcie tą drogą. 

Podsumowując - nie jest jednak źle, mam duże nadzieje związane z kolejnymi frakcjami. Ostatecznie plus i to duży.

Polityka wydawnicza

Tutaj żywię mieszane odczucia. Z jednej strony ukazuje się tyle nowości, mam na myśli pozycje książkowe, że kupno wszystkich, a nawet tylko mocno wybranych, jest funduszożerne i to bardzo. Umówmy się - 150 PLN (uśredniona cena oficjalna) za książkę, w której jest dużo grafiki (o jej styl można się spierać), sporo obrazków figurek i niewiele treści, to dużo. Z drugiej strony rozumiem to - gra jest nowa, wymaga obudowania, wsparcia, pokazania, że jest, że można, że fajnie... Ale... Jak zwykle jest jakieś ale... Część z tych książek, które trafiły na rynek, wnosi naprawdę niewiele. Sztandarowym przykładem jest książka o jaszczurach - nowe warscrolle, nowe formacje, trochę fluffu, zresztą sprzecznego wewnętrznie z wcześniejszymi informacjami... I nic, ale to nic więcej. Jeszcze gorzej jest w przypadku niektórych dodatków do marines fantasy Sigmara. Tam, dosłownie, można spotkać parę stron opisu, dwa warscrolle, formację i scenariusz czy dwa. To coś, co spokojnie mogłoby ukazać się jako darmowy pdf, a do księgi armii trafić za rok czy półtora, przy okazji dodruku.

O nowych oddziałach i bohaterach robionych ze starych modeli wspominałem nieco wyżej, dodam tylko, że z tego co pamiętam, jaszczurom nie trafiło się nawet tyle.

Są jednak i pozytywy. Zaliczylbym do nich wsparcie produktów darmowymi apkami na urządzenia mobilne. Zasady, karty oddziałów i formacji, scenariusze - część dostępna za darmo, część do kupienia za kwoty niższe, zdecydowanie, niż kupno książek. Do pozytywów dodam też świeżutką grę Warhammer Quest Silver Tower. Synergia z Age of Sigmar, figurki nadające się do wykorzystania w rozgrywkach (a jednocześnie bardzo, bardzo fajne), parę dodatkowych miniaturek i dla skavenów i dla zielonoskórych, aplikacja wspomagająca rozgrywkę i - jednocześnie - pozwalająca kupować nowych bohaterów. To wszystko fajne.

Do zdecydowanie pozytywnych aspektów zaliczyłbym też pojawienie się tanich - a jak na warunki GW nawet bardzo tanich - zestawów startowych, pozwalających rozpocząć przygodę z AoS za naprawdę niewielkie pieniądze. 250 PLN za grywalny starter armii, przy czym cena dodatkowo jeszcze może zostać pomniejszona dzięki kupnie w sklepach internetowych, to naprawdę nie są wielkie pieniądze. Tych starterów pojawiło się sporo i to krok w dobrym kierunku.

Podsumowując - odczucia mieszane, jednak ze wskazaniem na pozytywy.

Na zakończenie

Nie wiem, jak wyglądają dane dotyczące sprzedaży Age of Sigmar, nikt - poza producentem - nimi nie dysponuje. Z nieufnością i przymrużeniem oka traktują informacje zarówno o tym, że AoS "w ogóle się nie sprzedaje, jest martwy", jak i te, w którym mowa, że "a gdzieś tam grają w to mocno, liczne, duże grupy". Prawda, zapewne, leży pośrodku. Games Workshop zdaje się wiedzieć, że premierę tej gry mógł zrobić lepiej, dużo, dużo lepiej. Z pewnością zarząd żałuje części wcześniejszych decyzji, ale mądrym się jest, zawsze, po czasie.

Nie wiem jaka będzie przyszłość tej gry. Myślę jednak, że z góry można odrzucić ekstrema - i to, że zostanie wycofana na rzecz kolejnej edycji "starego "WFB, i to, że odniesie gigantyczny sukces, przebijając popularnością choćby czterdziestkę. Tak nie będzie, z różnych powodów. Przypuszczam jednak, że przy odpowiedniej uwadze firmy, staraniach, reagowaniu na uwagi graczy, Age of Sigmar ma szansę stać się solidnym, znanym, granym systemem, stopniowo ulepszanym i rozwijanym, poprawianym. Podejrzewam zresztą, że wnioski z premiery i rocznej obecności AoS na rynku zostały bardzo, bardzo dokładnie przeanalizowane przed spodziewaną nową edycją Warhammera 40K. Osobiście przypuszczam, że ten gigantyczny zbiór zasad, porozrzucanych teraz po dziesiątkach dodatków, zostanie zdecydowanie odchudzony. Może nie aż tak, jak wyglądają przepisy Age of Sigmar, ale proces ten będzie chyba przebiegał w tym kierunku.

Można chyba powiedzieć, że gdyby nie świat i raczej nieudana próba zrobienia gry bez punktów, AoS byłby całkiem przyjemny. Ale obecnie to nadal gra z "tylko" potencjałem na coś lepszego, do której znaczną część figurek kupują ludzie dla konwersji lub wykorzystania w innych grach.

A do tematu powrócę, mam nadzieję, za rok.